SIL Sertifikası Nedir?
SIL Sertifikası Nedir?
SIL (Safety Integrity Level – Emniyet Bütünlük Derecesi) Nedir?
Emniyet Bütünlük Derecesi (SIL) değeri aslında bir olasılık değeridir, Emniyet Ölçümleme Sistemlerinin gerekliliklerini ölçmek ve nitelendirmek için kullanılan bir sistemdir.
Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC), operatörlere tehlikeli işlemler için güvenlik performansı gerekliliklerini belirleme konusunda yardımcı olan aşağıdaki endüstri standartlarını sunmaktadır:
IEC 61508: Elektriksel / Elektronik / Programlanabilir Elektronik Güvenlikle İlgili Sistemlerin Fonksiyonel Güvenliği
IEC 61511: Proses Endüstrisi Sektörü için Emniyet Ölçümleme Sistemleri
Bu standartlar, Emniyet Ölçümleme Sistemlerini tanımlamak için hidrokarbon ve petrol ve gaz endüstrilerinde yaygın olarak benimsenmiştir ve Emniyet Ölçümleme Sistemlerinin emniyetini ve kullanılabilirliğini arttırmanın bir aracı olarak güvenilirliğini korumaktadır.
Emniyet Bütünlük Derecesi (SIL) Nedir?
Emniyet Bütünlük Derecesi, hidrokarbon rafine etme veya üretim gibi tehlikeli faaliyetleri korumak için kullanılan emniyet sistemlerinin güvenilirliği ve performansına uygulanan hedeflerdir. Sistemin talep durumunda arıza yapma ihtimaline göre 4 adet SIL derecesi vardır. Algılanan ilişkili risk ne kadar yüksekse, güvenlik sistemi için gereken performans da o kadar yüksektir ve bu nedenle SIL derecelendirmesi sayısı da artar. SIL seviyesi yükseldikçe sistemin arıza yapma olasılığı azalır ve sistem performansı yükselir. Bununla beraber SIL seviyesinin yükselmesiyle sistemin maliyeti ve bakım masrafları artar ayrıca sistem daha karmaşık bir yapıda olur.
IEC standartları, gerekli SIL derecelendirmesi için emniyet sistemlerinin performans gereksinimlerini tanımlar.
| SIL Derecesi | Güvenilirlik | Talep Durumunda Arıza Yapma İhtimali | Risk Azaltma Faktörü |
| SIL 4 | > %99.99 | %0.01 ve %0.001 arası | 10000 ve 100000 kat arasında |
| SIL 3 | %99.9 ve %99.99 arası | %0.1 ve %0.01 arası | 1000 ve 10000 kat arasında |
| SIL 2 | %99 ve %99.9 arası | %1 ve %0.1 arası | 100 ve 1000 kat arasında |
| SIL 1 | 90% ve %99 arası | %10 ve %1 arası | 10 ve 100 kat arasında |
SIL sertifikası sistemin bütünüyle ilgili bir güvenlik seviyesidir. Sistemdeki herhangi bir elemanın ya da bileşenin SIL seviyesi olmaz. Sistemdeki ekipmanlar SIL sertifikasına sahip bir sistemde kullanılmaya uygun ya da uygun değil şeklinde sınıflandırılmalıdırlar. Ayrıca sadece sistemde kullanılan elemanların ya da bileşenlerin SIL seviyesine uygun olması sistemi SIL seviyesine uygun yapmaz. Bir sistemin herhangi bir SIL seviyesine uygun olabilmesi için sistemin bütününün incelenmesi gereklidir.
Biz sistemin SIL değerinin belirlenmesi için farklı yöntemler kullanılır.
- Risk matrisleri
- Risk Grafikleri
- Koruma Katmanları Analizi (Layers of protection analysis (LOPA))
Bunlardan en yaygın kullanılanı ise LOPA’dır.
SIL sertifikası bir sistemin SIF (Safety Instrumented Function) güvenilirliğini belirtir. SIF, herhangi bir işlem sırasında oluşabilecek tehlikeli bir durumun algılanması ve bu durumunun engellenmesi fonksiyonudur. Örneğin SIF; Aşırı ısınan bir motor sıcaklığının termal sensör ile algılanıp motorun durdurulması işlemidir. SIF fonksiyonu belirli bir işlemi kontrol eder. Her bir işlem için ayrı bir SIF fonksiyonu gereklidir. Bununla beraber SIF fonksiyonlarının tümü SIS (Safety Instrumented System) sistemini oluşturur. SIS, sistemin tümünü kontrol eden ve tehlikeli durumlarda sistemi güvenli bir duruma getiren kontrol sistemidir.
“Fonksiyonel Emniyet” terimi bir sistemdeki tüm SIF fonksiyonlarını başarılı bir şekilde gerçekleşmesi ve bunun sonucunda işlem sırasında oluşan riskin kabul edilebilir bir düzeye inmesi durumunu ifade eder.